چهار فاز اصلی یک پروژه :
فاز اول : مرحله نظری یا همان تهیه طرح اولیه پروژه
فاز دوم : مرحله مهندسی و طراحی پروژه
فاز سوم : مرحله خرید و تهیه تجهیزات و لوازم مورد نیاز پروژه
فاز چهارم : مرحله اجرای پروژه
شرح مختصری از چهار فاز اصلی فوق :
فاز
اول : در این مرحله با بررسی مسائل و مشکلات موجود در سیستم یا سازمان یا .
. . جهت جلوگیری از اتلاف بیش از حد انرژیی مشخص و یا بهره گیری از یک نوع
امکان یا ثروت موجود، طرحهایی ارائه میگردد و نهایتا یک طرح به تصویب می
رسد.البته طرح پیشنهادی که مصوب میشود جهت اجرا، از لحاظ میزان سودرسانی و
یا بهره گیری از آن امکان مورد بررسی فنی قرار گرفته و گروه کارشناسی یا
مهندسی در صورت حصول اطمینان فنی و کارشناسی از مفیدبودن اجرای طرح، آن را
تصویب می کنند.یعنی کارشناسان برای سوالهایی نظیر سوال زیر جوابهای درستی
بدست آورند :
- آیا
اجرای طرح مورد نظر باتوجه به زمان و شرایط حال و آینده و باتوجه به هزینه
های پیش بینی شده جهت اجرا، فواید و بهره وری مورد توقع گروه را محقق می
کند یا خیر ؟
فاز
دوم : پس از اینکه طرح اولیه تصویب شد، گروه مهندسی مجرب ومتخصصی شروع به
تهیه نقشه های فنی و اجرائی با درنظرگرفتن مشخصات فنی پروژه ( Specification
) می کنند.در بعضی از پروژه ها بدلیل تشابه فنی طرح به پروژه های اجرا شده
قبلی، مستندات فنی پروژه اجرا شده مورد مطالعه قرار می گیرد.
فاز
سوم : دراین مرحله گروه مهندسی اجرائی و فنی با مطالعه نقشه های پروژه و
برآورد متریال و تجهیزات مورد نیاز جهت اجرا، شروع به سفارش خرید تجهیزات و
متریال می کنند.شایان ذکر است در بعضی از پروژه نیاز به خرید از کشورهای
دیگر نیز می باشد.
فاز
چهارم : در این مرحله کلیه فعالیتهای اجرائی بر اساس نقشه های اجرائی تا
آخرین سطح شکسته می شوند و تیم اجرائی با دریافت اطلاعات فنی از دفتر فنی
کارگاه مجری پیمان و با دراختیار داشتن نیروی انسانی و ماشین آلات مورد نیاز، شروع به اجرا می کند.
اصول برنامه ریزی و کنترل پروژه :
بخش برنامه ریزی :
در بخش برنامه ریزی سه فاز دوم، سوم و چهارم یک پروژه بدینصورت تعریف می شود :
فاز دوم : مهندسی Engineering
فاز سوم : خرید تجهیزات Procurement
فاز چهارم : اجرای پروژه Consruction
- بخش
برنامه ریزی و کنترل پروژه مسئولیت تهیه برنامه زمان بندی هر سه فاز فوق
را بعهده دارد تا با در نظر گرفتن زمانهای واقعی و فعالیتهای مربوط به هر
فاز و اعمال روابط زمانی درست بین شاخصها و فعالیتها، حداکثر بهره وری در
بازه زمانی مشخص شده را حاصل کند. لازم بذکر است طول مدت اجرائی فعالیتها
را باید از سوابق اجرائی مشابه و یا نفرات اجرائی مجرب دریافت کرد.
تهیه برنامه زمان بندی :
-Aبرای تهیه برنامه زمان بندی مربوط به فاز چهارم ( بخش C ) ، ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که این فرآیند توسط دو نرم افزار قدرتمند بین المللی به نامهای Primavera و Microsoft Office Projectانجام می گیرد.
· انواع رابطه بین دو فعالیت :
FS = Finish to Start یعنی شروع فعالیت b نیازمند پایان فعالیت a می باشد.
FF = Finish to Finish یعنی پایان هردو فعالیت همزمان می باشد.
SS = Start to Start یعنی شروع هردو فعالیت همزمان می باشد.
SF = Start to Finish یعنی شروع فعالیت b نیازمند پایان فعالیت a می باشد.
- بهمین
ترتیب بین فازهای یک پروژه نیز ارتباطهای فوق می تواند برقرار باشد.به
اشتراک زمانی ( همزمانی ) یا فاصله زمانی بین دو فعالیت، به اصطلاح Lag
گفته می شود. برای مثال زمانی که هنوز فاز سوم ( خرید تجهیزات) به اتمام
نرسیده است، فاز چهارم ( اجرا ) می تواند شروع به کار نماید.اگر این اشتراک
زمانی را 30 روز فرض کنیم، رابطه بین آنها را می توان بدین شکل نشان داد : فاز سوم = a و فاز چهارم = b
پایان فاز سوم شروع فاز سوم
پایان فاز چهارم شروع فاز چهارم
-B در این قسمت به توضیح مختصری از عناوین کاربردی و اصلی مربوط به کاربرنامه ریزی می پردازم :
Baseline Plan : برنامه هدف
Actual Plan : برنامه به هنگام شده
Variance : اختلاف بین پیشرفت کار و برنامه هدف
WBS : Work Break down System سیستم سطح شکست کار
CBS : Cost Break down System سیستم سطح شکست هزینه ها
PMS : Progress Measurment System سیستم سنجش پیشرفت کار
Free Float : شناوری آزاد(مقدار بازه زمانی که اگر فعالیت مورد نظر به تاخیر بیفتد، تاخیری در فعالیت پیش نیازش ایجاد نمی شود و برعکس )
Total Float : شناوری کل (مقدار بازه زمانی که اگر فعالیت مورد نظر به تاخیر بیفتد، تاخیری در کل برنامه ایجاد نمی شود و برعکس )
CPM : Critical Path Method (
روش مسیر بحرانی : مسیر بحرانی برنامه یعنی هر روز تاخیر در اجرای
فعالیتهائی که در این مسیر قرار دارند، باعث ایجاد تاخیر در کل پروژه خواهد
شد. )
Early Start : زودترین شروع Early Finish : زودترین پایانLately Start : دیرترین شروع Lately Finish : دیرترین پایان
LF – EF = Total Float شناوری *هرگاه فرمول مذکور جوابش صفر شود ، یعنی آن فعالیت در مسیر بحرانی قرار دارد.
بخش کنترل پروژه :
برنامه
تهیه شده پس از تائید کارفرما ، باید با گذشت زمان،گام به گام به هنگام
شود و کلیه اطلاعات مربوط به عملیات انجام شده مورد بررسی قرار گیرد تا
وضعیت پروژه با برنامه هدف پروژه انطباق داده شود و پروژه با راهکارهای فنی
در جهتی کنترل شود که اختلاف بین اجراو پیشرفت واقعی پروژه با برنامه هدف
به حداقل و یا حتی به صفر برسد.
یکی از مهمترین کارهای کارشناسان برنامه ریزی و کنترل پروزه در هر سازمانی تهیه و تدوین گزارشات روزانه میباشد که با توجه به نوع سازمان و فعالیتهای اجرایی گزارشات روزانه در پایان هر روز تهیه و جهت تایید به کارفرما ارسال و نهایتنا پس از تایید کارفرما مستند سازی میگردد .
لازم به ذکر است که کلیه خروجی های پروژه از گزارشات روزانه بدست می آید.
اجزای اصلی تشکیل دهنده فرم گزارشات روزانه عموما عوامل ذیل می باشند
۱ - اطلاعاتی راجع به قرارداد و پروژه مورد نظر
۲- تاریخ گزارش و شرایط جوی
۳ - وضعیت نیروی انسانی شاغل در پروژه
گزارشات نیروی انسانی به صورت تفکیک شده (( ستادی - پشتیبانی و تدارکات - نیروهای اجرایی ))
۴ - وضعیت ماشین آلات و تجهیزات موجود در پروزه
۵- میزان مصالح ورودی و مصرفی پروژه
۶- شرح کلیه فعالیتهای اجرایی
۷- موانع اجرایی و مشکلات موجود در کارگاه
لازم است متذکر شوم هر نوع اقدامی که به نحوی باعث ایجاد تاخیر در کار و یا خللی در پروژه گردد که خارج از قصور کارگذار باشد بایستی در گزارش همان روز درج گردد تا بتوان در مواقع لزوم از آن به عنوان کلیم استفاده نمود .
نمونه گزارشات روزانه
کارشناس کنترل پروژه موظف است پس از تهیه فرم مورد نیاز از کلیه واحدهای داخلی سازمان مرتبط ( اجرایی ؛ انبار ؛ ماشین آلات ؛ اداری و مالی ، نقشه برداری و ... ) به صورت روزانه گزارش دریافت نماید
|